Vormen van forumgebruik

Hoe 'moet' je een forum gebruiken? Daar kun je niet zomaar op antwoorden. Het maakt nogal uit waar dat forum voor wordt gebruikt. En hoe het onderwijs in elkaar zit. Of de studenten. Of u. En daar moet je dan eerst weer over nadenken. 

Alleen schiet u daar vast niet veel mee op. Dus zetten we hier enkele veel voorkomende vormen van forumgebruik op een rijtje. Dat levert allicht inspiratie, misschien ook antwoorden.
Advies: bestudeer deze pagina van boven naar onder met uw muis Hulp bij de bestudering van deze pagina. 
    
Onderwijsadvieselement 44
2006
update: 2006
status: vitrine
info: Naar de statusinfo van dit onderwijsadvieselement

Het lijkt op mail...

Maar dat is het niet! Mail komt op uw deurmat, een forum moet u opzoeken.

Op uw deurmat vindt u allerlei post door elkaar, in een forum gaat het maar over één onderwerp... als de bezoekers zich gedragen tenminste.

Goede forumsystemen kunnen naar wens mailtjes sturen als er wat gebeurd is. 

werkt als een prikbord ...

U leest berichten die anderen er eerder opgeprikt hebben. U schrijft uw reactie op een bericht en prikt die er schuin over heen. En als u iets nieuws in wilt brengen neemt u een leeg stukje prikbord. 

Doet iedereen dat? Sommige prikborden zijn een chaos, andere zijn heel netjes. Soms is er iemand die ze netjes houdt..

en voelt als een kamertje.

Want u komt ergens binnen waar mensen in gesprek zijn. Ook al zijn de berichten weken oud; als u ze leest lijken de schrijvers aanwezig.

En net als met echte kamertjes kan er van alles in gebeuren. Bedoeld of onbedoeld, bewust of onbewust. Of misschien gebeurt er wel helemaal niks omdat het kamertje om de hoek veel prettiger is.


0. Leegstand

Dit is helaas de meest voorkomende vorm van 'forumgebruik'. Er staat ergens een forum open voor het geval dat iemand het nodig zou hebben. 

Dat werkt niet: er is een 'kritische massa' nodig. Enkele studenten zouden min of meer tegelijkertijd moeten besluiten dat ze dat forum gaan gebruiken. 

Het werkt ook averechts: docenten concluderen maar al te gauw dat forums niet werken. Studenten concluderen dat de docent 'er niets mee doet'.  In een volgende cursus wordt het dan moeilijker om forums in te voeren.

Mocht u het werkelijk aan uw studenten over willen laten, geef dat dan duidelijk aan (hang schilderijtjes op). "Dit forum kunnen de studenten van deze cursus gebruiken om onderling te communiceren. De docenten bezoeken het forum niet, tenzij hun dat via een mailtje aan docent@fac.ru.nl gevraagd wordt."

In de course-sjabloon van NWI staat een dergelijke tekst Over de BBcourse-sjabloon van NWI.


1. Vraag en antwoordforum, maar niet...

Een forum inrichten voor vraag-en-antwoord; dat ligt nogal voor de hand. Het vereist op het eerste gezicht ook niet al te veel didactisch denkwerk. Toch gaat het nogal eens mis. Het kan twee kanten op mis gaan:

... er komt niks

A. Het forum komt niet op gang: de studenten stellen geen vragen. Misschien hebben ze geen vragen? Waarschijnlijker stellen ze ze op een andere manier, omdat ze niet goed op de hoogte zijn. Soms gaat de docent daardoor vragen via e-mail beantwoorden, wat bijzonder inefficiënt is.

... de dominerende docent

B. De docent kan het niet aan, omdat de studenten zoveel vragen stellen. Hier gaat het mis omdat de docent te snel antwoordt, en vragen beantwoorden kost veel tijd. Bovendien leren studenten veel meer van het beantwoorden van elkaars vragen - dus niet van de antwoorden maar van het beantwoorden.  


2. Voorstelforum

Maak een duidelijke opdrachtOver de BBcourse-sjabloon van NWI waarin staat op wat voor manier de studenten zich in een forum voorstellen.  Denk aan:

  • De titel van het bericht (voornaam achternaam), waardoor het forum een overzichtelijke lijst wordt. 
  • Aantal alinea's, wat moet in welke alinea.
  • Een foto als bijlage.
  • Deadline - wanneer moeten alle berichten er staan?
  • Hoe te reageren op elkaars voorstelbericht.

Zorg van te voren uiteraard dat u er zelf bij staat, zelfs al bent u ook te vinden in Staff Information.  

Voordelen van zo'n voorstelforum:

  • Het vervangt de onvindbare Student HomepageOver homepages in BB.
  • Het omzeilt de BB-scheiding tussen Staff en Students
  • De studenten wennen aan het doelgericht werken in een forum.
  • U kunt altijd weer nazoeken wie wie is. 

3. Samenwerken:

- elkaars werk corrigeren

- samen een rapport schrijven

Samen leren en samenwerkend leren zijn in sommige opleidingen vanzelfsprekend, in andere niet. Indien u of uw studenten er nog niet mee vertrouwd zijn, moet u eigenlijk eerst 'terug naar de tekentafel' om te bezien wat u met welke middelen bereiken wilt. Een forum is één van die middelen, en u gebruikt zeker meer dan alleen een forum.

Voorkom online improviseren. Besteed tevoren aandacht aan:

  • Duidelijkheid: wat is waarvoor, wie doet wat
  • Voorlichting: zorg dat iedereen het weet en vinden kan
  • Acceptatie: maak de werkwijze aannemelijk
  • Structuur: één forum per opdracht, groepen, deadlinesOver deadlines  
  • Sociale aspecten: combinatie met bijeenkomsten
  • Tijd: wat verwacht u van uzelf en van uw studenten?

4. Discussiëren

Op het eerste gezicht lijken forums ideaal om studenten zinvol te laten discussiëren. De praktijk leert dat dit heel lastig is, als u tenminste wilt dat het efficiënt en effectief gebeurt en dat ze allemaal meedoen. Het welslagen van een discussie staat of valt bij goede richtlijnen, motivatie, voorzitterschap, begeleiding, en beoordelingOver digitale didactiek en onderwijsherontwerp. Dat is in een gewone ruimte al moeilijk te bewerkstelligen, maar online is het nog veel lastiger. 

Belangrijke redenen om toch online te discussiëren kunnen zijn

  • Grotere vrijheid van tijd en plaats voor studenten en begeleiders
  • Schriftelijk argumenteren gaat doorgaans dieper dan mondeling
  • Schriftelijk argumenteren is realistischer in veel gevallen
  • Andere studenten nemen het voortouw.

Vaak is een afwisseling van schriftelijke (online) discussie met mondelinge (face-to-face) discussie het meest werkzaam. 

Bekijk twee RU-voorbeelden: 

Eventueel oriënteert u zich op de voorbeelden op
http://www.digitaledidactiek.nl/dd/communiceren 


5. Bestandsuitwisselplaats

Met de juiste gedragsregels kan men via een forum heel goed bestanden uitwisselen. Het bestand is dan de bijlage van een bericht waarin de essentie van dat bestand wordt toegelicht.

Misschien lijkt dit een omweg: Blackboard heeft immers ook de 'file exchange area' waarin studenten bestanden plaatsen en verwijderen. Alleen kunnen studenten daarin niet reageren op die bestanden; dat moet dan toch weer in een apart forum. Men kan beter meteen alles in een forum doen.

Forums hebben ook als voordeel dat ze te sorteren en te doorzoeken zijn en dat de draden kunnen worden in- en uitgeklapt. De overzichtelijkheid hangt sterk af van de mate waarin de studenten zich aan de forumregelsSuggestie voor zulke regels houden.

Sommige docenten maken de studenten instructor in hun course omdat die dan bestanden in de BB content areas kunnen plaatsen. Dat instructorschap is om andere redenen weer onwenselijk. Deze forumgebruikswijze is daar een goed alternatief voor; het is alleen even wennen voor wie nog niet met forums werkt. 


6. De koffiekamer

In afstandsonderwijs is een forum voor informele contacten tussen studenten onontbeerlijk: zij zien elkaar niet of nauwelijks in het dagelijks leven. Het kunnen praten over van alles en nog wat motiveert hen doordat ze aldus merken dat er meer mensen aan het werk zijn.

Maar er is nog een andere reden voor een 'koffiekamer': ze houdt de inhoudelijke forums schoon. U biedt aldus een plaats waar ze alles kwijt kunnen dat niet met de inhoud van opdrachten te maken heeft. Soms fungeert de koffiekamer ook als testforum voor beginners.

De regel is dan ook: als u forums serieus gebruikt, richt dan altijd ook een koffiekamer in.  Geef aan wat u er zelf mee doet: of u er niet in kijkt, of af en toe wel voor de gezelligheid, etc. Ga nooit in op inhoudelijke kwesties in een koffiekamer. 

Het is heel normaal dat een koffiekamer (of 'café') meer berichten bevat dan alle inhoudelijke forums bij elkaar. 


7. Evaluatieforum

Ideaal als u wat beter wilt weten hoe uw onderwijs bevallen is. 

Dit komt dan eventueel  naast de meer formele enquête  met de IOWO-streepjesformulieren of de online-variant daarvan. Daarin kunt u weliswaar uw eigen vragen toevoegen, maar echt doorvragen gaat daar niet mee.

In een evaluatieforum vraagt u uw studenten hun suggesties en kritiek anoniemOver BB-foruminstellingen te uiten, en op elkaar te reageren. Eventueel mengt u zich ook in de discussie (maar dan niet anoniem), of u zorgt dat er van te voren al enkele vragen in het forum staan.

U kunt ook een afsluitende opdracht een reflectief en tevens evaluatief karakter geven. "Beschrijf hoe deze cursus je denken over ... veranderd heeft."verwijzing naar SPINE-forum  


Pas op voor gluurders!

Bij het werken in forums is het essentieel dat de studenten zich veilig voelen, zeker als het om opdrachten gaat waarin persoonlijke zaken spelen. Daarom zijn Blackboardforums alleen toegankelijk voor studenten en docenten die in de betreffende course enrolled zijn..

Dan nog zijn er dit soort vragen:

  • Wie kijken er mee in dit forum? 
  • Wat gebeurt er op de lange duur met dit forum? Wie kijken er dan alsnog en wat doen die met wat ze lezen?  Wanneer wordt het gewist?
  • Wordt de inhoud van het forum misschien gepubliceerd?

Die laatste vraag is minder vreemd dan het lijkt; in deze cursus zijn verscheidene 'bevroren' forums opgenomen, met inhoud en al. (Wel zijn de berichten 'onthoofd')

Probeer duidelijk te beschrijven hoe het zit met de 'privacy' en vertel dit aan de studenten. Is het hun niet duidelijk, dan durven sommige studenten zich niet goed te uiten in een forum - en terecht. 


Over deze presentatievorm

Deze pagina beoogt RU-docenten op een effectieve manier een overzicht te geven van forumgebruiksvormen. 

Tevens demonstreert de pagina wat digitale didactiek:

  • het werken met metaforen (prikbord, kamertje)
  • het letterlijk verbeelden van de metaforen (tekeningen)
  • hergebruik door digitaal te tekenen (Eva)
  • webteksten schrijven door te beginnen met een plaatje
  • verdieping opvraagbaar aanbieden (de noten)
  • bruikbaar zijn in verschillende contexten (losse webpagina)

 

Verwijzingen

Veel meer over forums:

  • Leer er eerst mee werken: de demonstratiecourse 'Forums in Blackboard'Over de democourse plus daar naartoe,
  • 51. Bevroren forum: opdracht uitwerken
  • 52. Discussion board: alle forums van 'Mystagogy'
  • 53. Biodiversiteit: debatvoorbereiding via forums
  • Negen regels voor samenwerking in forums
  • Bestudeer het in bredere context: het handboek 'Online interactie in uw onderwijs'Over de zelfstudiecursus plus daar naartoe

   

  

 
Over dit onderwijsadvieselement 31

Deze pagina maakt deel uit van het handboek 'Online interactie in uw onderwijs'Over de zelfstudiecursus plus daar naartoe, in 2005 ontwikkeld door Willibrord Huisman, IOWO in opdracht van de faculteiten FNWI en Medische Wetenschappen van de Radboud Universiteit.
Tekeningen: © Eva Huisman, 2005
Dit element is sinds 2006 niet meer geredigeerd.
Status:Toelichting over de status van deze onderwijsadvieselementen vitrine 
naar inhoud

   

  

naar inhoud
Context & colofon

U ziet een 'onderwijsadvieselement' dat ik in mijn onderwijsadviespraktijk gebruik of gebruikt heb.
Deze elementen zijn veelal achtergrondmateriaal bij workshops, cursussen en advieswerk; bovendien worden ze gebruikt voor zelfstudie, bijvoorbeeld in het kader van de BKO.
De meeste heb ik ontwikkeld bij IOWO, dat inmiddels opgeheven is. Ik werk ze af en toe bij, of ik laat ze juist historisch intact; let op het jaartal en de status.
Onregelmatig maak ik ook nieuwe.
De index geeft u een overzicht van de onderwerpen en statussen.
Ik stel uw reacties zeer op prijs.

 

Willibrord Huisman, 2002 - 2021

 

www.willibrordhuisman.nl/onderwijsadvies
www.ru.nl/docenten (Radboud Universiteit, Teaching and Learning Centre)
Naar de index van de onderwijsadvieselementen (nieuw venster)© Willibrord Huisman: niet kopiëren, graag naar verwijzen. Toelichting over verwijzing opnemen
 
NB: Als u dit kunt lezen, heeft u vermoedelijk een afdruk in handen. Deze onderwijsadvieselementen zijn evenwel ontworpen voor interactief gebruik, met als gevolg dat essentiële informatie niet afgedrukt wordt; zo ziet u van een reeks afbeeldingen alleen de eerste. Neem gerust contact met mij op voor anderssoortige presentaties van deze materie.