|
|
|
Het lijkt op mail...
Maar dat is het niet! Mail komt op uw deurmat, een forum moet u
opzoeken.
Op uw deurmat vindt u allerlei post door elkaar, in een forum gaat
het maar over één onderwerp... als de bezoekers zich gedragen
tenminste.
Goede forumsystemen kunnen naar wens mailtjes sturen als er wat
gebeurd is.
|
werkt als een prikbord ...
U leest berichten die anderen er eerder opgeprikt hebben. U schrijft
uw reactie op een bericht en prikt die er schuin over heen. En als u
iets nieuws in wilt brengen neemt u een leeg stukje prikbord.
Doet iedereen dat? Sommige prikborden zijn een chaos, andere zijn
heel netjes. Soms is er iemand die ze netjes houdt..
|
en voelt als een kamertje.
Want u komt ergens binnen waar mensen in gesprek zijn. Ook al zijn de
berichten weken oud; als u ze leest lijken de schrijvers aanwezig.
En net als met echte kamertjes kan er van alles in gebeuren. Bedoeld
of onbedoeld, bewust of onbewust. Of misschien gebeurt er wel helemaal
niks omdat het kamertje om de hoek veel prettiger is.
|
|
0. Leegstand
Dit is helaas de meest voorkomende vorm van 'forumgebruik'. Er staat
ergens een forum open voor het geval dat iemand het nodig zou
hebben.
Dat werkt niet: er is een 'kritische massa' nodig. Enkele studenten
zouden min of meer tegelijkertijd moeten besluiten dat ze dat
forum gaan gebruiken.
Het werkt ook averechts: docenten concluderen maar al te gauw dat
forums niet werken. Studenten concluderen dat de docent 'er niets mee
doet'. In een volgende cursus wordt het dan moeilijker om forums in te
voeren.
Mocht u het werkelijk aan uw studenten over willen laten, geef dat dan
duidelijk aan (hang schilderijtjes op). "Dit forum kunnen de
studenten van deze cursus gebruiken om onderling te communiceren. De
docenten bezoeken het forum niet, tenzij hun dat via een mailtje aan docent@fac.ru.nl
gevraagd wordt."
In de course-sjabloon van NWI staat een dergelijke tekst  .
|
1. Vraag en antwoordforum, maar niet...
Een forum inrichten voor vraag-en-antwoord; dat ligt nogal voor de hand.
Het vereist op het eerste gezicht ook niet al te veel didactisch denkwerk.
Toch gaat het nogal eens mis. Het kan twee kanten op mis gaan:
... er komt niks
A. Het forum komt niet op gang: de studenten stellen geen vragen.
Misschien hebben ze geen vragen? Waarschijnlijker stellen ze ze op een
andere manier, omdat ze niet goed op de hoogte zijn. Soms gaat de docent
daardoor vragen via e-mail beantwoorden, wat bijzonder inefficiënt is.
... de dominerende docent
B. De docent kan het niet aan, omdat de studenten zoveel vragen
stellen. Hier gaat het mis omdat de docent te snel antwoordt, en vragen
beantwoorden kost veel tijd. Bovendien leren studenten veel meer van het
beantwoorden van elkaars vragen - dus niet van de antwoorden maar van
het beantwoorden.
|
|
3. Samenwerken:
- elkaars werk corrigeren
- samen een rapport schrijven
Samen leren en samenwerkend leren zijn in sommige opleidingen
vanzelfsprekend, in andere niet. Indien u of uw studenten er nog niet mee
vertrouwd zijn, moet u eigenlijk eerst 'terug naar de tekentafel' om
te bezien wat u met welke middelen bereiken wilt. Een forum is één van die
middelen, en u gebruikt zeker meer dan alleen een forum.
Voorkom online improviseren. Besteed tevoren aandacht aan:
- Duidelijkheid: wat is waarvoor, wie doet wat
- Voorlichting: zorg dat iedereen het weet en vinden kan
- Acceptatie: maak de werkwijze aannemelijk
- Structuur: één forum per opdracht, groepen, deadlines
- Sociale aspecten: combinatie met bijeenkomsten
- Tijd: wat verwacht u van uzelf en van uw studenten?
|
|
4. Discussiëren
Op het eerste gezicht lijken forums ideaal om studenten zinvol te laten
discussiëren. De praktijk leert dat dit heel lastig is, als u tenminste
wilt dat het efficiënt en effectief gebeurt en dat ze allemaal meedoen. Het
welslagen van een discussie staat of valt bij goede richtlijnen, motivatie,
voorzitterschap, begeleiding, en beoordeling.
Dat is in een gewone ruimte al moeilijk te bewerkstelligen, maar online is
het nog veel lastiger.
Belangrijke redenen om toch online te discussiëren kunnen zijn
- Grotere vrijheid van tijd en plaats voor studenten en begeleiders
- Schriftelijk argumenteren gaat doorgaans dieper dan mondeling
- Schriftelijk argumenteren is realistischer in veel gevallen
- Andere studenten nemen het voortouw.
Vaak is een afwisseling van schriftelijke (online) discussie met
mondelinge (face-to-face) discussie het meest werkzaam.
Bekijk twee RU-voorbeelden:
Eventueel oriënteert u zich op de voorbeelden op
http://www.digitaledidactiek.nl/dd/communiceren
|
|
|
5. Bestandsuitwisselplaats
Met de juiste gedragsregels kan men via een forum heel goed bestanden uitwisselen. Het bestand is dan de bijlage van een bericht
waarin de essentie van dat bestand wordt toegelicht.
Misschien lijkt dit een omweg: Blackboard heeft immers ook de 'file exchange
area' waarin studenten bestanden plaatsen en
verwijderen. Alleen kunnen studenten daarin niet reageren op die bestanden;
dat moet dan toch weer in een apart forum. Men kan beter meteen alles in een
forum doen.
Forums hebben ook als voordeel dat ze te sorteren en te doorzoeken zijn
en dat de draden kunnen worden in- en uitgeklapt. De overzichtelijkheid
hangt sterk af van de mate waarin de studenten zich aan de forumregels
houden.
Sommige docenten maken de studenten instructor in hun course
omdat die dan bestanden in de BB content areas kunnen plaatsen. Dat
instructorschap is om andere redenen weer onwenselijk. Deze forumgebruikswijze
is daar een goed alternatief voor; het is alleen even wennen voor wie nog
niet met forums werkt.
|
6. De koffiekamer
In afstandsonderwijs is een forum voor informele contacten tussen
studenten onontbeerlijk: zij zien elkaar niet of nauwelijks in het dagelijks
leven. Het kunnen praten over van alles en nog wat motiveert hen
doordat ze aldus merken dat er meer mensen aan het werk zijn.
Maar er is nog een andere reden voor een 'koffiekamer': ze houdt de
inhoudelijke forums schoon. U biedt aldus een plaats waar ze alles kwijt
kunnen dat niet met de inhoud van opdrachten te maken heeft. Soms fungeert
de koffiekamer ook als testforum voor beginners.
De regel is dan ook: als u forums serieus gebruikt, richt dan altijd
ook een koffiekamer in. Geef aan wat u er zelf mee doet: of u er
niet in kijkt, of af en toe wel voor de gezelligheid, etc. Ga nooit in op
inhoudelijke kwesties in een koffiekamer.
Het is heel normaal dat een koffiekamer (of 'café') meer berichten bevat
dan alle inhoudelijke forums bij elkaar.
|
|
|
7. Evaluatieforum
Ideaal als u wat beter wilt weten hoe uw onderwijs bevallen is.
Dit komt dan eventueel naast de meer formele enquête
met de IOWO-streepjesformulieren of de online-variant daarvan. Daarin kunt u weliswaar uw eigen vragen toevoegen, maar echt doorvragen
gaat daar niet mee.
In een evaluatieforum vraagt u uw studenten hun suggesties en kritiek
anoniem
te uiten, en op elkaar te reageren. Eventueel mengt u zich ook in de
discussie (maar dan niet anoniem), of u zorgt dat er van te voren al enkele
vragen in het forum staan.
U kunt ook een afsluitende opdracht een reflectief en tevens evaluatief
karakter geven. "Beschrijf hoe deze cursus je denken over ... veranderd
heeft."
|
Pas op voor gluurders!
Bij het werken in forums is het essentieel dat de studenten zich
veilig voelen, zeker als het om opdrachten gaat waarin persoonlijke
zaken spelen. Daarom zijn Blackboardforums alleen toegankelijk
voor studenten en docenten die in de betreffende course enrolled
zijn..
Dan nog zijn er dit soort vragen:
- Wie kijken er mee in dit forum?
- Wat gebeurt er op de lange duur met dit forum? Wie kijken er dan
alsnog en wat doen die met wat ze lezen? Wanneer wordt het gewist?
- Wordt de inhoud van het forum misschien gepubliceerd?
Die laatste vraag is minder vreemd dan het lijkt; in deze cursus zijn
verscheidene 'bevroren' forums opgenomen, met inhoud en al. (Wel zijn de
berichten 'onthoofd')
Probeer duidelijk te beschrijven hoe het zit met de 'privacy' en vertel
dit aan de studenten. Is het hun niet duidelijk, dan durven sommige
studenten zich niet goed te uiten in een forum - en terecht.
|
|
|
