Nieuwe contactvormen met nieuwe media

"De invoering van Blackboard mag niet ten koste gaan van het contact tussen docent en student. Blackboard is een hulpmiddel, meer niet." Zo'n uitspraak, hoe goed bedoeld ook, gooit een hoop zand tussen de wielen van de onderwijsvernieuwing. En als de onderwijsvernieuwing vastloopt, wordt die uitspraak nog waar ook. 

Wat is dat eigenlijk, contact? En wat wordt er bedoeld met 'Blackboard'?

    
Onderwijsadvieselement 31
2005
update: 2005
status: vitrine
info: Naar de statusinfo van dit onderwijsadvieselement

streepje

foutje
 
 
  klik voor popup met toelichting
Lees de tekst van boven naar beneden,
terwijl u op de rode cijfertjes en sterretjes klikt.
Raadpleeg eventueel hulp en wees voorzichtig met printen.

1. Groep of 1-op-1 of niet

We nemen een eenvoudige situatie: een groep studenten met één docent, en die vereenvoudigen we weer tot een groep. Er zijn dan nog drie vormen van contact mogelijk: binnen de groepklik voor popup met toelichting, onder vier ogen, en geen contact. Tot zover niets nieuws.

2. Face-to-face versus afstand

Zoals een vis geen woord heeft voor 'water', zo is er geen Nederlands voor 'face-to-face contact'. 'Fysiek contact' klinkt velen nogal vleselijk in de oren. 'Contact' alleen is heel verwarrend, omdat we dankzij telefoon en Internet uitstekend contact op afstand kunnen onderhouden, ook persoonlijk contact. 

3. Face to face contact

Groepsbijeenkomst, hoorcollege, practicum, werkgroep, maar ook een persoonlijke ontmoeting: allemaal zo vertrouwde vormen van contact dat we de term 'face to face' nauwelijks hoeven toe te voegen.

4 & 5. Contact op afstand

Digitale leeromgevingen zijn nuttig omdat ze contact op afstand mogelijk maken: de plaats waar ieder is maakt niet meer uit. De tijd maakt nog wel uit: voor chat en videoconferentie moet iedereen tegelijkertijd online zijn, maar contact via e-mail en discussiefora kan zich over dagen uitspreiden, en kan zelfs deels off-line plaatsvinden.

6 & 7. Zelfstandig werken

Zitten zelfstandig werkende studenten nog 'met hun neus in de boeken'? Welzeker. Alleen staan die 'boeken' soms op Internet, of zijn ze gedownload vanuit de digitale leeromgeving. Misschien zijn het simulatieprogramma's die ze op hun eigen computer doorrekenen. Of de opdrachten zijn geprint, het werk betreft een boek, en de computer staat uit. Zelfstandig werken kan op veel manieren. 

8. Schriftelijk of mondeling

Contact in een forumklik voor popup met toelichting is schriftelijk. Indien serieus ingezet - en dat doe je in onderwijs - is die schriftelijke communicatie wezenlijk anders dan bij groepsbijeenkomsten. Studenten nemen de tijd om hun bijdragen goed te formuleren. In losjes gemodereerde forums of in chat is dit veel minder het geval, en lijkt de communicatie meer op mondelinge gesprekken.

Concluderend

Als Blackboardklik voor popup met toelichting alleen gebruikt wordt als middel om frontaal onderwijs te vervangen door downloadbare powerpoints en diktaten, dan heeft de spreker uit de inleiding gelijk. Maar na een goede analyse blijkt dat een digitale leeromgeving nieuwe contactmogelijkheden biedt waarmee studenten actiever en flexibeler kunnen leren en het contact met docenten verdiept kan worden. 

De hier geboden analyse ontwart wel de belangrijkste begrippen, maar laat veel details buiten beschouwing. Deze zijn vaak contextafhankelijk; neem bijvoorbeeld de plaats van praktica of stages. Het maken van zo'n analyse in relatie tot de gebruikte en gewenste werkvormen is een verhelderend onderdeel van een onderwijsvernieuwingstraject.

Meer over dit onderwerp

Over mediumkeuze:

  • 60. De leeromgeving en Blackboard
  • 61. Onderwijsontwikkeling en digitale didactiek
  • Zie ook de index

streepje

   

  

 
Over dit onderwijsadvieselement 31

Deze pagina beoogt docenten en andere geïnteresseerden inzicht te geven in de didactische mogelijkheden van contact in een digitale leeromgeving. 
Ze maakt deel uit van het handboek 'Online interactie in uw onderwijs'Over de zelfstudiecursus plus daar naartoe, in 2005 ontwikkeld door Willibrord Huisman, IOWO in opdracht van de faculteiten FNWI en Medische Wetenschappen van de Radboud Universiteit.
Dit element is sinds 2005 niet meer geredigeerd.
Status:Toelichting over de status van deze onderwijsadvieselementen vitrine 
naar inhoud

   

  

naar inhoud
Context & colofon

U ziet een 'onderwijsadvieselement' dat ik in mijn onderwijsadviespraktijk gebruik of gebruikt heb.
Deze elementen zijn veelal achtergrondmateriaal bij workshops, cursussen en advieswerk; bovendien worden ze gebruikt voor zelfstudie, bijvoorbeeld in het kader van de BKO.
De meeste heb ik ontwikkeld bij IOWO, dat inmiddels opgeheven is. Ik werk ze af en toe bij, of ik laat ze juist historisch intact; let op het jaartal en de status.
Onregelmatig maak ik ook nieuwe.
De index geeft u een overzicht van de onderwerpen en statussen.
Ik stel uw reacties zeer op prijs.

 

Willibrord Huisman, 2002 - 2021

 

www.willibrordhuisman.nl/onderwijsadvies
www.ru.nl/docenten (Radboud Universiteit, Teaching and Learning Centre)
Naar de index van de onderwijsadvieselementen (nieuw venster)© Willibrord Huisman: niet kopiëren, graag naar verwijzen. Toelichting over verwijzing opnemen
 
NB: Als u dit kunt lezen, heeft u vermoedelijk een afdruk in handen. Deze onderwijsadvieselementen zijn evenwel ontworpen voor interactief gebruik, met als gevolg dat essentiële informatie niet afgedrukt wordt; zo ziet u van een reeks afbeeldingen alleen de eerste. Neem gerust contact met mij op voor anderssoortige presentaties van deze materie.