Rondleiding
door het Leerwerktraject Basiskwalificatie Onderwijs

Deze pagina geeft u een kijkje in het digitale deel van het Leerwerktraject Basiskwalificatie Onderwijs voor promovendi met een onderwijstaak aan de RU.

Het betreft becommentarieerde schermafbeeldingen, die en passant ook wat functionaliteit van Blackboard laten zien. Voor meer inhoudelijke en praktische informatie over het leerwerktraject wordt u verwezen naar de website http://www.ru.nl/iowo/leerwerktraject.

Onderwijsadvieselement 09

2004
update: 2004
status: MUSEUM

info:

Openbare website

Een eenvoudige website biedt belangstellenden van buiten en binnen de RU informatie over het leerwerktraject. Juniormedewerkers van de RU kunnen zich van hieruit aanmelden voor het traject.

Bent u geïnteresseerd in de onderwijskundige en onderwijstechnologische aspecten van de opzet en de inhoud van het traject, dan kunt u IOWO uitnodigen voor een presentatie en demonstratie. 

Het hier getoonde schema komt uit zo'n presentatie. Ze toont de essentie van het leerwerktraject:

Uitgangspunt is de eigen onderwijspraktijk van de juniormedewerkers. Bij deze praktijk kunnen zij gecoached worden. Daarnaast volgen ze zeven cursorische modulen in een door hen zelf te bepalen volgorde. In deze modulen maken ze zo veel mogelijk gebruik van hun eigen onderwijservaring en confronteren die met die van andere cursisten. Van het geheel bouwen ze een portfolio op dat ten slotte, bij goede beoordeling leidt tot het toekennen van de basiskwalificatie onderwijs.

Cdrom met introductievideo

Eenmaal ingeschreven voor een module ontvangen de cursisten per post een map met literatuur en een cdrom. 

Deze cdrom bevat een reeks videofragmenten waarin de modulebegeleidster zichzelf en de module mondeling voorstelt. Dit gebeurt zo omdat er geen startbijeenkomsten zijn waarin een dergelijke introductie zou kunnen plaats hebben. 

Het aantal bijeenkomsten is namelijk zo klein mogelijk, om maximale flexibiliteit te bewerkstelligen. Ze worden voornamelijk ingezet voor terugkoppeling op de opdrachtuitwerkingen en ervaringen van cursisten - en passen derhalve niet aan het begin van een module.

Blackboard als sturingsmiddel

Eenmaal ingelogd in Blackboard vindt de cursist 'aan de ingang' alle aankondigingen en materialen van de module waarin hij is ingeschreven.

In principe vindt alle sturing, materiaalverstrekking, schriftelijke terugkoppeling, informatie en communicatie plaats vanuit Blackboard en niet met andere middelen zoals post of e-mail.

Een course per module per loop

Voor elke module is een Blackboard-'course' ingericht. Deze wordt voor elke keer dat een module loopt gekopieerd. De kopie wordt 'schoongeveegd' - de bijdragen van vorige cursisten worden verwijderd en de nieuwe cursisten krijgen toegang.

Oude courses worden inclusief cursistenbijdragen gearchiveerd voor het geval er achteraf nog vraag naar is. 

Staff information

In elke module stellen begeleider, ontwikkelaars en ondersteuners zich voor. 

Bovendien zijn voor de coaching, die zich over het gehele traject afspeelt, twee ruimtes (communities) ingericht in Blackboard. Eén is voor de coaches onderling, de ander is voor alle trajectdeelnemers (cursisten, coaches, ontwikkelaars, begeleiders, ondersteuners). In deze laatste stellen de coaches zich voor aan de cursisten.

Student Homepage

De cursisten wordt gevraagd zich aan elkaar voor te stellen, in het kader van een eerste oriënterende opdracht. 

Helaas zit Blackboard hier wat onprettig in elkaar: de cursisten kunnen dit alleen in hun 'Homepage',  een tamelijk onvindbare uithoek van een  Blackboardcourse. Bovendien is het niet mogelijk om in één keer alle homepages te overzien.

Assignments: rooster en opdrachten

Via Assignments verschijnt het 'detailrooster' in het Blackboardvenster.  Dit rooster staat overigens op een aparte internetserver, waardoor het veel gemakkelijker te onderhouden is.

Het detailrooster vervult een aantal functies. Het biedt overzicht over de activiteiten die de cursisten verrichten, het geeft aan wanneer de bijbehorende producten voltooid dienen te zijn, en het biedt hyperlinks naar de opdrachten en bronnen die voor die activiteiten nodig zijn.

De ervaring is, dat het vasthouden aan deadlines essentieel is voor een goed verloop van de online interactie tussen de cursisten: sommige opdrachten vergen immers dat de cursisten op elkaars werk reageren, en dat kan alleen als ze enigszins in de pas lopen.

Opdrachten en readers in Word

De opdrachten en readers worden aangeboden in de vorm van zorgvuldig gezette Word-documenten. 

Deze keuze voor het Word-formaat is voornamelijk op praktische gronden gemaakt: het biedt de ontwikkelaars de mogelijkheid om materiaal grotendeels zelf te maken en naderhand nog gemakkelijk te kunnen wijzigen.

Er is veel aandacht besteed aan het formaat van de Word-documenten: ze moeten op het beeldscherm goed leesbaar zijn, en ze moeten in afgedrukte of lokaal opgeslagen vorm alle noodzakelijke contextinformatie bieden. Sommige documenten zijn bovendien bedoeld om door de cursisten te worden ingevuld of anderszins bewerkt.

Om de productie goed te laten verlopen zijn hiertoe sjablonen opgesteld met instructie voor de ontwikkelaars; hierbij is dankbaar gebruik gemaakt van de bevindingen en producten van het SURF-innovatieproject 'SPINE'.

Opdrachtstructuur

Behalve een technisch formaat hebben de opdrachten ook een didactisch stramien: ze bestaan altijd uit de vijf onderdelen: achtergrond, doel, instructie, product en nabespreking.

De praktijk van IOWO leert dat docenten met enige aanvankelijke begeleiding goed met zo'n stramien kunnen werken en dit na verloop van tijd ook als prettig ervaren.

Discussiefora in Blackboard

Veel opdrachten leiden tot een product dat de cursisten aan de andere cursisten voorleggen ter commentaar. Dit doen zij meestal in fora in Blackboard, soms ook op groepsbijeenkomsten. 

Vaak bestaan opdrachten uit het maken van een eigen uitwerking, gevolgd door het digitaal becommentariëren van de uitwerkingen van twee andere cursisten.  In de LBK-praktijk blijkt dat dit een van de meest waardevolle werkvormen is.

Er zijn ook fora voor meer alledaagse zaken en voor de het aanvullen van de digitale module-evaluatieformulieren.

Schriftelijke communicatie

Het sterkste punt van digitale fora is het feit dat de communicatie schriftelijk verloopt. De bijdragen van de cursisten zijn daardoor aanzienlijk zorgvuldiger overwogen en geformuleerd dan de gesproken bijdragen in groepsbijeenkomsten. 

Een tweede sterke punt is uiteraard de vrijheid van tijd en plaats: binnen de grenzen van de deadlines hebben de cursisten alle ruimte.

Overigens zijn deze twee sterke punten geen reden om de groepsbijeenkomsten maar helemaal af te schaffen: er zijn er twee per module.

Mailen vanuit Blackboard

In bepaalde gevallen is het wenselijk om elkaar te kunnen mailen - hetzij omdat de boodschap te gevoelig is voor een discussieforum, hetzij omdat iemand snel een ander wil bereiken. 

Blackboard is op de RU zo gekoppeld aan de personeels- en studenteninformatiesystemen, dat altijd het juiste e-mailadres bekend is. Men kan daardoor vanuit Blackboard mailen zonder zelf adressen te hoeven bijhouden.

Module-evaluatie in Monitor

Monitor is de naam van het evaluatiesysteem waarmee IOWO jaarlijks tienduizenden enquetes onder studenten en anderen verspreidt. Het belangrijkste voordeel van Monitor is de mogelijkheid om de resultaten over jaren heen en tussen allerlei verschillende enquetes te kunnen vergelijken.

In het LBK-traject wordt de digitale versie van de Monitor-enquete gebruikt, die binnen Blackboard verschijnt zodra de cursist die oproept. Zowel het aanmaken van de vragen als het verwerken van de antwoorden gebeurt weer binnen Monitor.

Een gebleken winstpunt van dit digitaal evalueren is dat het gemakkelijk gekoppeld kan worden aan een discussieforum in dezelfde course. De cursisten wordt met klem gevraagd om daar - al dan niet anoniem - hun aanvullende reacties te geven. Dit leidt tot omvangrijke en waardevolle bijdragen, die veel verder gaan dan de paar regels die gewoonlijk op een papieren enqueteformulier geschreven worden.

Module-evaluatie in Monitor

Monitor presenteert standaard een veelvoud aan analyses. De hier getoonde is de meest basale: de antwoorden per vraag inclusief de spreiding. 

Als de modulen allemaal een paar maal gelopen hebben, kunnen de verschilende modulen op eenvoudige wijze vergeleken worden.

Blackboard - control panel

Ontwikkelaars, ondersteuners en begeleiders hebben toegang tot het Control Panel van Blackboard, waarmee ze hun course kunnen inrichten. 

Het grootste deel van deze inrichting is uitgevoerd bij ontwikkeling; daarna wordt er enkel nog gekopieerd en opgeschoond.

In de LBK-praktijk blijkt dat de begeleiders dit control panel weinig hoeven te gebruiken, hooguit voor het plaatsen van mededelingen (announcements).

Blackboard user management

Het IOWO-cursusbureau verzorgt de inschrijving (enrollment) van de cursisten in de courses die bij de modulen behoren. De Blackboardkoppeling met het inschrijvingssysteem voor studenten kan hier niet gebruikt worden omdat de cursisten geen studenten zijn, maar medewerkers.

Digitaal portfoliosysteem

IOWO heeft in samenwerking met Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN) onderzocht in hoeverre het digitaal studentportfoliosysteem van de HAN gebruikt kan worden voor de ontwikkeling van docentportfolio's in het kader van het leerwerktraject. 

Daartoe is het HAN-portfolio op proef ingericht en zijn daarin de rollen en rechten zo gedefinieerd dat het systeem in principe op kleine schaal in gebruik genomen kan worden. Lees de digitale nieuwsbrief hierover.

Zelfreflectie-instrument voor docenten

Een van de IOWO-instrumenten waarmee docenten hun eigen functioneren kunnen beoordelen is in dit leerwerktraject opgenomen in semi-digitale vorm: de cursisten kunnen het naar keuze:

• afdrukken en op papier invullen en dat papier bewaren
• op beeldscherm invullen in Word, en dat afdrukken en bewaren
• op beeldscherm invullen in Word, en dat bestand bewaren - en desgewenst opnemen in hun digitaal portfolio.

Dit jaar ontwikkelt IOWO een versie van het zelfreflectieinstrument die gekoppeld is aan Monitor, het evaluatiesysteem van IOWO. Hierdoor kunnen cursisten hun scores over verschillende jaren vergelijken, en kunnen ze hun eigen scores vergelijken met de gemiddelde en/of geanonimiseerde scores van hun collega's. 

 
Over dit onderwijsadvieselement

Dit element is in 2004 ontwikkeld om een snel overzicht te bieden van de leeromgeving van de toenmalige BKO-kandidaten.

Anno 2015 is de onderwijskundige constructie in grote lijnen nog dezelfde; alleen ziet het er anders uit en wordt het anders benoemd.

Dit element is sinds 2004 niet meer geredigeerd.

De BKO-informatie vindt u nu via www.ru.nl/oo/bko

Zie ook het blogje Tien jaar peer review in good old Blackboard.

Status: MUSEUM 

Context & colofon

U ziet een 'onderwijsadvieselement' dat ik in mijn onderwijsadviespraktijk gebruik of gebruikt heb.

Deze elementen zijn veelal achtergrondmateriaal bij workshops, cursussen en advieswerk; bovendien worden ze gebruikt voor zelfstudie, bijvoorbeeld in het kader van de BKO.

De meeste heb ik ontwikkeld bij IOWO, dat inmiddels opgeheven is. Ik werk ze af en toe bij, of ik laat ze juist historisch intact; let op het jaartal en de status.

Onregelmatig maak ik ook nieuwe.

De index geeft u een overzicht van de onderwerpen en statussen.

Ik stel uw reacties zeer op prijs.

Willibrord Huisman, 2002 - 2021

www.willibrordhuisman.nl/onderwijsadvies

www.ru.nl/docenten (Radboud Universiteit, Teaching and Learning Centre)

© Willibrord Huisman: niet kopiëren, graag naar verwijzen.