14. Vertel!

Introductie

Titus is naar Dachau afgevoerd.

Maar hoe kun je aan mensen van vandaag beschrijven hoe het daar was? Dat kan alleen door iemand die het zelf heeft meegemaakt. En zelfs dan...

Een grootvader, in gesprek met zijn kleinkind, doet een poging.

Titus has been deported to Dachau.

But how can you describe to people of today what it was like there? That can only be done by someone who has experienced it themselves. And even then…

A grandfather, talking to his grandchild, makes an attempt.

Vertel!

Vertel eens, opa: wie is dat?
Ik zag die foto op het jeugdjournaal.
Wat doet hij hier in huis?

Die man heet Titus, lieve kind,
En ik zat samen met hem in het kamp.
Daar had ik veel aan hem.

Dat wist ik niet. Vertel!

Ach nee, dat doe ik toch maar niet.
Het was een rottijd, vergeet het maar.
Dat doe ik liever ook.

Nee, opa, toe! Vertel!

Vooruit, een heel klein beetje dan:
Dat kamp was Dachau, het was er naar,
maar Titus gaf ons hoop.

Hoe was dat dan? Vertel!

Nou goed, omdat het Titus is.
Alleen: geen woord kan zeggen hoe het was.
Ook deze niet:

De haat, de haat,
gescheld en slaag om niets:
een kastje niet geschuurd,
een vloer te traag geveegd,
een bril vergeten.

Maar Titus bleef
met zijn bewakers praten,
al trapten die hem weg.

De nijd, de nijd,
in ogen leeg en hol,
met ingevallen buik,
jaloers, als grommend wild,
om korstjes eten.

Maar Titus bleef
nog van zijn porties delen,
al viel hij bijna om.

De dood, dood,
de lijven uitgeput:
totaal kapotgewerkt.
En wie het niet meer trok:
vergaan, verdwenen.

Maar Titus geeft mij
kracht om door te leven,
al is hij niet meer hier.

Tell me!

Tell me, grandpa: who is that?
I saw this picture on the children's news.
What is it doing in your house?

That man's name is Titus, dear child,
and I was in the camp with him.
I got a lot of support from him there.

I didn't know that. Tell me!

Oh no, I don’t think I will.
It was a bad time, forget it.
I'd rather do that too.

No, Grandpa, please! Tell me!

Well then, just a little bit:
That camp was Dachau, it was awful,
but Titus gave us hope.

What was it like? Tell me!

Very well, because he is Titus.
But no word can tell what it was like.
Not even these ones:

The hatred, the hatred,
swearing and beatings over nothing:
a cupboard not sanded,
a floor swept too slowly,
a pair of glasses forgotten

But Titus continued
to talk to his guards,
even though they kicked him out.

The envy, the envy,
in eyes empty and hollow,
with collapsed bellies,
jealous, like growling beasts,
for crusts of food.

But Titus continued
to share his rations,
though he nearly fell over.

The death, the death,
the bodies exhausted:
utterly broken down.
And those who no longer managed:
perished, vanished.

But Titus gives me
strength to go on living,
even though he is no longer here.

Concert 4 October 2023, Titus Brandsma Memorial.
For words and translation, see above in this page or use button in the video itself.
(Unfortunately, sound and image are not correctly synchronized in this video)

Try-out 1 October 2023, Studentenkerk; text see above in this page..