Willibrord Huisman Homepage Huis van
Huisman

Ga één menuniveau hogerIndex

Column OI:

 

Stokje

Generaal Falen

Steunend onderwijs

Studeren zonder muis

Edumassa, eduflux

Probleemzoekend onderwijs

Missievirus

Virtual absence

Onzichtbaar tabelopzijduwbalkje

Column (door Eva)

Muizenissen

Virtual Absence

Als goed Katholiek kind had ik natuurlijk een engelbewaarder. Ik kon hem niet zien, maar ik wist dat hij over mij waakte. Hij zorgde dat vrachtwagens bijtijds remden, dat mijn broertje me uit de sloot kon trekken, en zelfs dat ik mijn blindedarmoperatie doorstond. En dat allemaal zonder gezien te worden.

Zo'n onzichtbare helper was vroeger heel normaal in COO. Dat bestond toen uit computerprogramma's die een soort gesprek met je voerden. Ik herinner me nog goed hoe we bij het schrijven van zo'n programma worstelden met stijl en toon. "Drukt u nu op Return. Uw antwoord wordt dan geanalyseerd." En vervolgens: "Heel goed. Gaat u verder met het volgende scherm." Het was de tijd waarin de computer je toesprak. Pardon, u toesprak. Overbeleefd, anoniem, afstandelijk. En almachtig: tegelijkertijd technicus, spelleider, vakkundige, en coach.

Tegenwoordig gelooft niemand meer in almachtige computers of engelbewaarders. Het gaat om mensen. Ze hoeven niet echt te zijn, als je ze maar kunt zien.

COO heet nu multimedia, maar is nog steeds onderwijs. En hoe! Zodra je de cd-rom in je computer hebt gestopt, komt er een rommelige kantoorruimte in beeld, compleet met vriendelijk glimlachende secretaresse. "Waar ben ik?", vraag je je af, maar voor je het weet begint ze je uit te leggen wie je bent: de nieuwe stagiaire. "Fijn dat je gekomen bent. Jij gaat toch uitzoeken waarom we hier zoveel ziekteverzuim hebben? Dat heb je toch geleerd aan de universiteit?" Oeps, denk je, eh, dat was in cursus, eh... Gelukkig verwacht ze geen antwoord. Ze legt je rustig uit hoe je vragen aan haar stelt: kiezen uit een flinke lijst, met je muis. En dan wacht ze af.

De lijst bevat ook 'Ga eens koffie voor me halen', maar die kies je wijselijk niet. Ze is dan wel digitaal, maar ze komt toch heel echt over. "Kun je me voorstellen aan de mensen op kantoor?" En zo begint je stage. Aan die mensen kun je ook weer vragen stellen, maar aan de directeur niet te veel want die heeft weinig tijd. De telefoon rinkelt; het is je begeleider van de universiteit. Misschien wil je een afspraak maken? Dan kan hij je wegwijs maken in de beschikbare onderzoeksinstrumenten. Heb je al een plan van aanpak?

Helaas raken dit soort praktijkconfrontaties al weer uit de mode. We hebben nu immers Internet, dan kun je échte mensen met elkaar confronteren en hoef je geen dure cdroms te maken. Je installeert een digitale leeromgeving, cursusinfo erop, FAQ, discussiegroepen. En kijk, de studenten beginnen al te chatten.

Alleen is het dan nog geen onderwijs. Er is heel wat méér nodig voor een zinvolle interactie tussen studenten. Die moet bedacht worden, er moet casusmateriaal beschikbaar komen, er moeten regels gesteld, kwaliteitscriteria, deelnamevereisten, beoordeling, noem maar op. En als het dan gaat draaien zijn er mensen nodig om het te begeleiden. Maar die mensen, die moeten er nog erg aan wennen.

Virtual presence is de nieuwe trend: zichtbaar zijn op het net. Zoals de professor zich in zijn collegezaal profileerde met pantoffels, labjas of vlinderdas, zo moet je nu iemand zijn in de besloten community van de digitale leeromgeving. Reageren op vragen is al een goed begin. Af en toe iets aan de orde stellen. Een onbenullig nieuwsberichtje om te laten zien dat er wat gebeurt. Vertellen wie je bent en wat voor werk je doet. Misschien zelfs een fotootje...

Maar ach, wat schitteren veel docenten nog door digitale onzichtbaarheid. Studenten dolen eenzaam rond in de zo communicatief bedoelde leeromgeving. "Hallo is hier iemand?" staat er in een discussiegroep.

Misschien moeten we de studenten maar leren om in een digitale engelbewaarder te geloven.

 


OnderwijsInnovatie, december 2001 
© Open Universiteit Nederland /  Willibrord Huisman


Reacties? Graag!
Willibrord Huisman

Dit alles in het Huis van Huisman
mijn ernstig verouderde, voormalige HomePage
Maar zie: er is een nieuwe webstek per 1 nov 2011