Werken met werkstukken:
begin met onderlinge terugkoppeling

    
Onderwijsadvieselement 48
2009
update: 2009
status: vitrine
info: Naar de statusinfo van dit onderwijsadvieselement
U heeft uw studenten overtuigd van het belang van werkstukken. U geeft hun een weldoordachte opdracht met duidelijke criteria. Ze doen hun best om er wat van te maken en de meesten leveren hun werkstuk netjes op tijd in.
En dan... zit u met een grote stapel werkstukken die u serieus wilt nakijken. Er moet niet alleen een cijfer boven, maar u wilt ook aangeven wat er waarom niet goed is, en liefst ook waarom iets wel goed is. Maar daar heeft u veel te weinig tijd voor. Bovendien valt de kwaliteit eigenlijk wel tegen. En al het geregel kost u veel kopzorgen.
Deze pagina geeft u een methode om deze problemen aan te pakken. Ze vereist een wat andere kijk op de rollen van student en docent, en ze vereist een systeem dat alles in goede banen leidt. Zo'n systeem heeft u al: de digitale leeromgeving.

Naar een plaats verderop in deze pagina Puntsgewijs

Naar een plaats verderop in deze pagina Stap 1: opdracht & instructies

Naar een plaats verderop in deze pagina Stap 2: onderlinge terugkoppeling in forum

Naar een plaats verderop in deze pagina Stap 3: inleveren in BB-assignment

Naar een plaats verderop in deze pagina Stap 4: beoordeling via BB-gradebook

Naar een plaats verderop in deze pagina Begin hier niet alleen aan

Naar een plaats verderop in deze pagina Colofon

Deze publicatie is met name bedoeld voor docenten die:
  • het belangrijk vinden dat studenten schrijven;
  • niet zo tevreden zijn met de kwaliteit;
  • weinig tijd hebben het werk goed na te kijken;
  • tijd verliezen met gedoe met datums en cijfers.

Deze werkwijze is algemeen bruikbaar in het gangbare hoger onderwijs, maar ze is zeker niet de enige manier om dit soort problemen aan te pakken.

U kunt dit in elke redelijke digitale leeromgeving realiseren. Als concreet voorbeeld is hier Blackboard van de Radboud Universiteit Nijmegen gebruikt.


Puntsgewijs

  • De studenten lezen een opdracht waarin product, proces, en criteria helder omschreven zijn.
  • Ze schrijven individueel een eerste versie van het product (bv. een werkstuk).
  • Ze plaatsen die in een forum, voorzien van vragen.
  • Ze geven commentaar op elkaars werkstuk, aan de hand van de gestelde vragen, onder meer gebaseerd op de criteria.
  • Ze werken hun werkstuk bij.
  • Ze leveren in een Blackboard-assignment  in:
    - de definitieve versie van het werkstuk;
    - met een alinea over het verkregen commentaar;
    - en een alinea over het gegeven commentaar.
  • De docent leest, becommentarieert, en beoordeelt het werkstuk inclusief de twee alinea's en plaatst de terugkoppeling in Blackboards Gradebook.
  • De studenten zien in hun My Grades de beoordeling en het commentaar van de docent.
  • In de loop van een cursus kunt u deze werkwijze ettelijke malen toepassen, waarbij de studenten bijvoorbeeld steeds kleine werkstukken maken over deelaspecten van een groter geheel.

Varianten

Voor de duidelijkheid presenteren we hier één 'recept'. Er zijn voor elke stap veel varianten mogelijk.

 


Stap 1: Opdracht schrijven en instructies geven

Voor elk werkstuk dat de studenten moeten maken schrijft u een opdracht. Besteed hier veel tijd aan; dat loont later. Door de opdrachten zorgvuldig te beschrijven beoogt u te bereiken dat:

  • uw onderwijs consistent is;
  • de studenten weten wat u van hen verwacht;
  • de studenten weten wat zij van u kunnen verwachten;
  • de studenten deze verwachtingen aannemelijk vinden en ernaar zullen handelen.

Zo'n productgerichte opdracht kunt u als volgt structureren:

  • Titel: in de gebiedende wijs, bv: "Beschrijf je onderzoeksvraagstelling"
  • Metadata: o.a. auteur, cursus, versie, datum
  • Achtergrond: bv hoe past deze opdracht in de cursus of opleiding
  • Doel, bij voorkeur geformuleerd in gedragstermen: "na het succesvol afsluiten van deze opdracht zul je onder die-en-die omstandigheden dat-en-dat zus-en-zo goed doen."
  • Product met (verwijzing naar) productcriteria.
  • Instructie: wat moet je of kun je doen om het product te maken.
  • Vervolg: wat gebeurt er nadat je de opdracht hebt voltooid.

U plaatst elke opdracht als een apart bestand of webpagina in de digitale leeromgeving, voorzien van een volgnummer en/of korte, unieke titel. In de (gedrukte) syllabus kunt u beter alleen de grote lijnen opnemen; de details verouderen immers vaak snel.

In het eerste college bespreekt u de werkwijze met de studenten. Voor veel studenten (en docenten) is het idee nieuw dat ze zelf beter leren schrijven door kritisch over het werk van anderen te schrijven: de belangrijkste winst zit hem in het geven van feedback en niet in het krijgen ervan.

Daarnaast dient u aandacht te besteden aan het tijdschema: wanneer moet wat klaar zijn en wat gebeurt er als iemand te laat is. U maakt duidelijk dat u zich niet bemoeit met wat er in de forums gebeurt, maar dat u wel kijkt uit interesse. De enige datum waar u als docent strak aan vast moet houden is de inleverdatum van de definitieve versie; dit kunt u afdwingen door die in Blackboard in te stellen (zie stap 4).

In uw colleges benadrukt u regelmatig de productcriteria, ook aan de hand van voorbeelden: de studenten krijgen aldus een indruk van wat werkelijk van belang is in (dit deeltje van) het wetenschappelijk werk.

naar inhoudMeer

U kunt ook verder gaan: dan vormen de opdrachten de ruggengraat van al uw onderwijs. De colleges en de literatuurstudie passen daar in; dat wil zeggen, hun belang vloeit voort uit de opdrachten, en niet andersom. U benadrukt daarmee dat studenten voornamelijk leren door activiteiten uit te voeren.

Het formuleren van leerdoelen is moeilijk, maar het loont de moeite om het zo goed mogelijk te doen.

Doelen formuleren, de toets daarop inrichten, en opdrachten schrijven: dat is de kern van onderwijs ontwerpen; een onderdeel van de Basiskwalificatie Onderwijs. In de IOWO-trainingen BKO6 en BKO5 leert u hier meer over.

Opdrachtgestuurd leren

In de BKO-trainingen van IOWO werken  de cursisten aan de hand van productgerichte opdrachten met in eerste instantie onderlinge terugkoppeling.

Voorbeelden uit BKO3:

  • Een tijdschema (dat de cursisten in Blackboard aantreffen), dat ook de opdrachten ontsluit.
  • Een productgerichte opdracht.

 


Stap 2: Onderlinge terugkoppeling in forum

Per opdracht maakt u een forum aan met de overeenkomstige verkorte titel.

In dit forum zijn alleen de studenten actief:

  • Eerst plaatsen ze allemaal de eerste versie van hun werkstuk;
  • Vervolgens geven ze commentaar op het werkstuk van één medestudent
  • Daarna verwerken ze het commentaar dat ze van een andere medestudent gekregen hebben.

Dit gaat niet vanzelf goed. Daarom maakt u een gedetailleerde praktische instructie, die ervoor zorgt dat de studenten op het juiste moment de juiste stappen zetten. Deze instructie plaatst u als bijlage of als hyperlink in de forumbeschrijving en/of in het eerste bericht in het forum.

Elementen in de instructie kunnen zijn:

  • Deadlines
  • Aanwijzingen over bestandsnaamgeving en metadata
  • Aanwijzingen over de onderwerpsomschrijving van berichten
  • Instructie over wie commentaar geeft op het werk van wie
  • Instructie over de wijze van inleveren van de eindversie

Daarnaast maakt u een forum "Jullie vragen en jullie antwoorden".

In de beschrijving daarvan geeft u bijvoorbeeld aan:

  • dat u de berichten in dat forum af en toe leest;
  • dat u zeker niet reageert als de vraag iets betreft dat in de syllabus of in de instructies staat;
  • en dat u pas reageert indien blijkt dat de studenten het probleem niet onderling opgelost krijgen.

Toelichting: al met al presenteert u hiermee de forums als het domein van de studenten onderling. Er zijn twee redenen om dit te doen: (1) u heeft niet de tijd alles bij te houden en (2) de studenten leren er veel meer van indien ze eerst onderling proberen problemen op te lossen.

naar inhoudSuccesvoorbeeld

Eind 2008 werd deze werkwijze nieuw toegepast in de cursus Visual Culture van Prof. Anneke Smelik. Hoewel de meeste studenten wel met forums vertrouwd waren, was deze manier van werken voor hen geheel nieuw.

De aanwijzingen in college, syllabus en instructie vulden elkaar aan. De studenten losten vrijwel alle problemen met de techniek en de procedure onderling op.

U krijgt een goede indruk van de  onderlinge schriftelijke terugkoppeling door te kijken naar het werk van drie studenten:

  • hun vraag om terugkoppeling
  • de eerste versie van hun eindwerkstuk, met de verkregen terugkoppeling;
  • de eindversie inclusief hun beschrijving van de onderlinge terugkoppeling.

Zie ook het IOWO-bericht "Ik denk niet dat mevrouw Smelik dit goed vindt".


Stap 3: Inleveren in BB-assignment

Elke digitale leeromgeving heeft constructies voor workflow: het afhandelen van procedures waarin de juiste mensen op de juiste tijd iets moeten doen. Een typisch voorbeeld van workflow is het gedoe rond inleveren, opslaan, verwerken, beoordelen, administreren en terugkoppelen van werkstukken.

Blackboard bevat daarvoor de combinatie assignment en gradebook.

U maakt voor elke opdracht een assignment aan. Geef dat dezelfde titel en volgnummer als de opdracht en beschrijf kort wat er gebeuren moet, eventueel onder verwijzing naar de syllabus of de instructie.

Voor het goed functioneren van de onderlinge terugkoppeling (stap 2) is het essentieel dat u eist dat elk ingeleverd werkstuk voorzien is van een alinea over de verkregen terugkoppeling en een alinea over de gegeven terugkoppeling; beide met vermelding van de namen van de betrokken studenten.  

De studenten leveren hier hun bestand in; Blackboard geeft een bevestiging; daarna kunnen ze niet opnieuw iets inleveren, maar wel de ingeleverde versie bekijken.

U kunt het gedoe rond verlate inlevering aanzienlijk verminderen door in Blackboard in te stellen dat het assignment niet meer beschikbaar is na de deadline, en dit duidelijk aan de studenten mee te delen.

Wie dat niet haalt, zal u eerst moeten mailen met een duidelijk verhaal. Blackboard bevat een constructie om zo'n assignment voor individuele studenten weer open te stellen.

Het kan zijn, dat u plagiaat wilt voorkomen door de werkstukken daarop te laten controleren. Sinds januari 2009 kunt u op de RU het Blackboard-assignment combineren met plagiaatdetectie door Ephorus.

naar inhoudBlackboard

Het instellen van een assignment met overeenkomstige kolom in het gradebook is alleen gemakkelijk als u het al een paar keer gedaan hebt. Haal er uw Ga naar een plaats verderop in deze paginaBlackboardondersteuner bij.

Om een indruk te krijgen, kunt u een reeks schermafbeeldingen bekijken.

 


Stap 4: Beoordeling via Blackboards Gradebook

Blackboards Gradebook is in wezen een bewerkbare tabel met van links naar rechts de diverse opdrachten en van boven naar beneden alle studenten.

U gebruikt het:

  • om overzicht te verkrijgen;
  • om te beoordelen;
  • om uw beoordelingen door te geven aan de studenten;
  • eventueel ook om andere online terugkoppeling te geven.

In of via het Gradebook ziet u per student:

  • of en wanneer een werkstuk is ingeleverd;
  • wat de student er bij inlevering bij geschreven heeft;
  • het werkstuk zelf;
  • uw beoordeling daarvan (doorgaans een cijfer);
  • het (gewogen) gemiddelde van al uw beoordelingen van die student.

Als u ook inhoudelijke terugkoppeling geeft ziet u ook:

  • wat u bij de beoordeling geschreven heeft aan de student;
  • en/of uw versie van het werkstuk, met commentaar erin geschreven, dat de student weer downloaden kan.

De student ziet in Blackboard niet het Gradebook, maar wel zijn My Grades; in feite een onbewerkbare weergave van diens rij in het Gradebook. Aldus komt uw beoordeling en eventuele terugkoppeling vanzelf bij de student terecht.

Misschien leest u liever van papier en schrijft u uw terugkoppeling met pen.  U kunt op twee manieren alles op papier krijgen:

  • U downloadt in één keer alle werkstukken vanuit het Gradebook. Blackboard plaatst dan het studentnummer in de bestandsnaam. Vervolgens print u alle bestanden.
  • U verlangt van de studenten dat zij na het inleveren via het assignment ook een afdruk in uw fysieke postvak stoppen.

Nadat u de werkstukken beoordeeld heeft, typt u het cijfer in in het Gradebook. Op het college deelt u de afdrukken met uw terugkoppeling uit.

naar inhoudGradebook

De belangrijkste reden om Blackboards Gradebook te gebruiken (in plaats van Excel) is dat het de procedurele rompslomp van u overneemt.

U kunt echter ook delen uit het Gradebook exporteren naar Excel, daar verder bewerken of aanvullen met andere gegevens, en vervolgens weer in het Gradebook importeren.  Zo gebruikt u van beide middelen de sterke kanten.


Begin hier niet alleen aan

Wat u hier beschreven ziet, is een typisch voorbeeld van 'digitale didactiek': een onderwijsvernieuwing die alleen met digitale middelen kan worden gerealiseerd, en digitale middelen die alleen werken als het onderwijs ze slim toepast.

De onderwijsvernieuwing is hier de schriftelijke terugkoppeling door studenten onderling, voorafgaande aan de meer traditionele beoordeling door de docent. De digitale middelen zijn hier de forums.

Iets dergelijks in praktijk brengen is niet eenvoudig; het behoort vanouds zeker niet tot de taken en competenties van een 'gewone' docent. In het huidige stelsel past het meer bij de Uitgebreide Kwalificatie Onderwijs (UKO) dan bij de Basiskwalificatie (BKO).

In veel gevallen worden dit soort onderwijsvernieuwingen gerealiseerd door een (tijdelijk) team van specialisten. Daarom doet u er goed aan uw plannen te bespreken met ervaren collega's, een onderwijskundige, en uw Blackboardondersteuner.

Bij het evalueren kunt u heel veel van uw studenten leren; het past bij deze werkwijze om ook de evaluatie via een gerichte opdracht met een (anoniem) forum uit te voeren.

naar inhoudOndersteuning

Uw facultaire Blackboardondersteuners vindt u via My BlackBlog p. 234

Voor onderwijskundige ondersteuning kunt u drempelloos gebruik maken van IOWO's docentadviespunt.

Handleidingen, tips en nieuws over Blackboard aan de RU vindt u in  MyBlackBlog - ook te bereiken via Blackboard zelf.

Andere IOWO-ICTO-elementen:

61: Over onderwijsontwerp en digitale didactiek

60: De leeromgeving en Blackboard


   

  

 
Over dit onderwijsadvieselement 48

Deze publicatie is geschreven door IOWO als afsluiting van een adviestraject bij de cursus Visual Culture van de opleiding Algemene Cultuurwetenschappen van de Faculteit der Letteren van de Radboud Universiteit Nijmegen.

Deze cursus werd eind 2008 verzorgd door prof. dr. Anneke Smelik, voor 65 derdejaarsstudenten. Vanuit IOWO adviseerde drs. Riekje de Jong bij het inrichten, opsplitsen en verfijnen van de opdrachten; dr. Willibrord Huisman verzorgde het hierboven beschreven onderwijstechnologisch ontwerp en advies. Over het succesvolle verloop van deze cursus verscheen een IOWO-actueelbericht (pdf) met als titel "Ik denk niet dat mevrouw Smelik dat goed vindt."

Zie ook 47 Online peer review

Status:Toelichting over de status van deze onderwijsadvieselementen vitrine 
naar inhoud

   

  

naar inhoud
Context & colofon

U ziet een 'onderwijsadvieselement' dat ik in mijn onderwijsadviespraktijk gebruik of gebruikt heb.
Deze elementen zijn veelal achtergrondmateriaal bij workshops, cursussen en advieswerk; bovendien worden ze gebruikt voor zelfstudie, bijvoorbeeld in het kader van de BKO.
De meeste heb ik ontwikkeld bij IOWO, dat inmiddels opgeheven is. Ik werk ze af en toe bij, of ik laat ze juist historisch intact; let op het jaartal en de status.
Onregelmatig maak ik ook nieuwe.
De index geeft u een overzicht van de onderwerpen en statussen.
Ik stel uw reacties zeer op prijs.

 

Willibrord Huisman, 2002 - 2021

 

www.willibrordhuisman.nl/onderwijsadvies
www.ru.nl/docenten (Radboud Universiteit, Teaching and Learning Centre)
Naar de index van de onderwijsadvieselementen (nieuw venster)© Willibrord Huisman: niet kopiëren, graag naar verwijzen. Toelichting over verwijzing opnemen
 
NB: Als u dit kunt lezen, heeft u vermoedelijk een afdruk in handen. Deze onderwijsadvieselementen zijn evenwel ontworpen voor interactief gebruik, met als gevolg dat essentiële informatie niet afgedrukt wordt; zo ziet u van een reeks afbeeldingen alleen de eerste. Neem gerust contact met mij op voor anderssoortige presentaties van deze materie.